Skuteczne i bezpieczne - wybielanie zębów na miarę XXI wieku

Od wieków ludzie poszukują sposobów na poprawienie swojego wyglądu. Również w kwestii estetyki uśmiechu. Pierwsze informacje o metodach usuwania przebarwień zębów odnajdujemy w literaturze już ponad 2000 lat temu. Ówczesne metody były często dość drastyczne. Dziś mamy wiele możliwości, aby w sposób nie tylko skuteczny, ale i co najważniejsze bezpieczny wpłynąć na wygląd naszych zębów.

Zabieg wybielania zębów jest jednym z najpopularniejszych wśród procedur z zakresu stomatologii estetycznej. Jest procesem chemicznym polegającym na redukcji, w trakcie której nadtlenek wodoru utlenia różnorodne organiczne i nieorganiczne związki chemiczne. Zanim jednak omówiony zostanie sam przebieg procesu wybielania, należy przywołać podstawowe pojęcia związane z tym zabiegiem, takie jak barwa i kolor.

Pojęcie koloru i barwy

Kolor odnosi się do fizycznego stanu obiektu w świetle białym, zaś barwa może się już różnić w zależności od natężenia i koloru światła. Barwa jest wypadkową np. koloru, temperatury barwowej padającego światła czy przejrzystości tkanek twardych zęba, co możemy zaobserwować u dzieci w zębach mlecznych, gdzie zębina ma kolor niebiesko-biały, podczas gdy w zębach stałych - żółty. Barwa jest cechą podlegającą subiektywnej ocenie. Stanowi wrażenie psychiczne wywołane w mózgu człowieka pod wpływem oddziaływania na komórki światłoczułe oka fal elektromagnetycznych z zakresu światła widzialnego. Z uwagi na to, że barwa powstaje dopiero jako wrażenie po pewnej obróbce bodźca w naszym umyśle, będzie również zależała od innych barw w polu widzenia, a nawet od samopoczucia i nastroju obserwatora, o czym warto pamiętać przyjmując pacjenta. Podsumowując - kolor jest stały, barwa zmienia się wraz z warunkami. Co za tym idzie, barwa zębów naszego pacjenta może ulec zmianie w związku z np. użyciem odpowiedniego koloru szminki. Z kolei jego naturalny kolor zębów możemy odkładnie określić podczas badania z wykorzystaniem spektrofotometru.

Naturalny kolor naszych zębów zależy od wielu czynników. Najważniejsze z nich to:

• stopień mineralizacji

• skład chemiczny

• geny

• wiek

• dieta

• zażywane leki

• stosowane używki

• urazy zębów

• obecność próchnicy

• jakość domowych zabiegów higienicznych w obrębie jamy ustnej

Proces wybielania zębów

Przyjmując pacjenta w gabinecie stomatologicznym możemy mu zaproponować w pełni bezpieczne i skuteczne rozwiązania uwzględniając jego stan kliniczny, oczekiwania i możliwości ekonomiczne. Zabiegi higieniczne (profesjonalne i domowe), wybielanie zębów żywych/martwych, mikrobrazja szkliwa i protetyka to dostępne na dzień dzisiejszy metody usuwania przebarwień zębów. Lekarz dentysta uwzględniając możliwości kliniczne i oczekiwania pacjenta wspólnie z nim decyduje o wyborze najlepszej procedury.

Wybielanie zębów od wielu lat cieszy się dużym powodzeniem. Zgodnie z wynikami najnowszych badań dostępne obecnie metody zapewniają skuteczność procesu, jak również bezpieczeństwo pacjenta. Sam zabieg nie jest procedurą leczniczą w ścisłym i tradycyjnym tego słowa znaczeniu, ponieważ ma on głównie znaczenie estetyczne. Jednak w dzisiejszych czasach celem medycyny i stomatologii nie jest tylko ochrona zdrowia, ale również zapewnienie pacjentom dobrego samopoczucia.

Najczęściej środkiem używanym do wybielania zębów jest nadtlenek wodoru stosowany samodzielnie lub powstały z rozkładu nadtlenku mocznika (karbamidu). Dobierając odpowiednio środek aktywny, jego stężenie i czas działania sterujemy zakresem i stopniem wybielania.

Zabieg wybielania jest procesem chemicznym polegającym na redukcji. Środek aktywny, w tym wypadku nadtlenek wodoru, utlenia organiczne i nieorganiczne związki chemiczne. Mechanizmy takich reakcji są wielorakie i zależą od substratu, środowiska reakcji oraz katalizatorów. Do uzyskania jaśniejszej powierzchni zębów dochodzi poprzez utlenianie złożonych związków barwnikowych do ich prostszej formy, które z racji zmiany struktury pochłaniają już mniej światła, przez co obserwowane są jako jaśniejsze.

Z użyciem lampy czy bez? W świetle dowodów naukowych stwierdzono, że liczba rodników wodorotlenowych powstających z nadtlenku wodoru zwiększa się w reakcjach zainicjowanych fotochemicznie, przy użyciu światła lampy lub lasera, stąd popularność metod wykorzystujących dodatkowe urządzenia emitujące światło^1.

Stosując gabinetowe wybielanie jesteśmy w stanie zmienić kolor zębów od 2 do nawet 16 odcieni (z C4 do B1).

Fot. 1 Stan przed wybielaniem i efekt po zabiegu systemem BlancOne Touch (6% H2O2) z użyciem lampy

Po wykonaniu zabiegu profesjonalnego wybielania zębów pacjent zobligowany jest do przestrzegania przekazanych mu przez lekarza/higienistkę zaleceń. Należy do nich między innymi biała dieta, powstrzymanie się przed paleniem tytoniu oraz stosowanie odpowiednich środków do domowej higieny jamy ustnej. Podczas wizyty pacjent zostaje poinformowany w jaki sposób ma dbać o swoje zęby po wybielaniu, jaką technikę stosować podczas szczotkowania oraz jakiej pasty i płynu używać. Rekomendacja jest bardzo ważną częścią całej procedury, pozwala przekazać informacje o narzędziach i produktach stomatologicznych, które pomogą pacjentowi utrzymać efekt zabiegu na dłużej. Pasty oraz płukanki zawierają składniki aktywne, których działanie ukierunkowane jest na określone obszary problematyczne, dlatego po wybielaniu warto zalecić produkty wspomagające prawidłową kontrolę płytki bakteryjnej oraz osadów.

Produkty do domowej higieny jamy ustnej

Działanie past „wybielających” oparte jest najczęściej na mechanicznym usuwaniu przebarwień, które umożliwiają zawarte w nich składniki abrazyjne, głównie wodorowęglan sodowy, wodorotlenek glinu i pirofosforany. Należy zachować ostrożność w nadmiernym stosowaniu tego rodzaju past z uwagi na możliwość wystąpienia nadwrażliwości zębów.

Artykuły do domowej higieny jamy ustnej wykazujące działanie rozjaśniające zęby oraz wspomagające utrzymanie efektu po zabiegu wybielania są szczególnie poszukiwane przez samych pacjentów. Na polskim rynku obecnie mamy dostępną dużą ilość past i płukanek stomatologicznych - tak duży wybór często powoduje, że pacjenci mają problem z zakupem odpowiednich dla siebie środków. W związku z tym personel stomatologiczny powinien posiadać wiedzę dotyczącą mechanizmów działania poszczególnych produktów, aby w sposób profesjonalny rekomendować z uwagi na indywidualne potrzeby pacjenta. Płukanka stomatologiczna z powodu łatwości użycia stanowi artykuł szczególnie chętnie stosowany przez konsumentów. Warto pamiętać, że płyn do płukania jamy ustnej, tak samo jak pasta, wykazuje działanie wspomagające w poszczególnych obszarach ze względu na zawarte w nich składniki aktywne. Głównie działanie płukanek ukierunkowane jest na zapobieganie próchnicy (fluor) lub przeciwzapalne (CHX, OE, CPC), ale również rozjaśniające i pomagające utrzymać naturalną biel zębów. Na szczególną uwagę w kontekście rozjaśniania i podtrzymania efektu profesjonalnych zabiegów zasługuje technologia polifosforanowa zawarta w płynie do płukania jamy ustnej Listerine^® Advanced White Łagodny Smak. Dodatkowo z przylegających do pellikuli cząsteczek polifosforanów powstaje bariera, która zapobiega powstawaniu nowych przebarwień, tworząc ochronny film na powierzchni zębów.

Fot.2. Działanie technologii polifosforanowej zawartej w Listerine^® Advanced White Łagodny Smak

Mając na uwadze powyższe, zasadnym wydaje się rekomendowanie pacjentom chcącym utrzymać efekty profesjonalnego wybielania zębów lub rozjaśnić swój uśmiech w warunkach domowych, stosowanie płukanki stomatologicznej wykazującej działanie technologii polifosforanowej.